Devlet Memurları Kanunu’nun 28. maddesine göre;

                ‘‘Memurlar Türk Ticaret Kanunu’na göre tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak ya da komandit şirketlerde, komandite ortak olamazlar.’’

                Ancak bu hüküm devlet memurlarının anonim ve limited şirketlere ortak olmalarına engel değildir.  Devlet Personel Başkanlığının  12/02/2014 tarih 506 sayılı görüş yazısı belli şartlarda anonim ve limited şirketlere ortak olunabileceğini belirtmektedir.

                “6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasında “Ticaret şirketleriyle, amacına varmak için ticari bir işletme işleten vakıflar, dernekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar da tacir sayılırlar.” denilmekte, aynı Kanunun 124 üncü maddesinde “Ticaret şirketleri; kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketlerden ibarettir.

   Bu Kanunda, kollektif ile komandit şirket şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketi sayılır.” hükmü ve 125 inci maddesinin birinci fıkrasında da “Ticaret şirketleri tüzel kişiliği haizdir.” hükmü yer almakta olup, bu hükümlerden anlaşılacağı üzere anonim ve limited şirket tüzel kişi tacir sayılmakla birlikte sermaye hissedarları bu sıfatlarından dolayı tacir sayılmamaktadır.

                Ayrıca, anonim şirkete ilişkin 6102 sayılı Kanunun 365 inci maddesinde “Anonim şirket, yönetim kurulu tarafından yönetilir ve temsil olunur. Kanundaki istisnai hükümler saklıdır.” ve 367 nci maddesinde “Yönetim kurulu esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, düzenleyeceği bir iç yönergeye göre, yönetimi, kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye yetkili kılınabilir. Bu iç yönerge şirketin yönetimini düzenler; bunun için gerekli olan görevleri, tanımlar, yerlerini gösterir, özellikle kimin kime bağlı ve bilgi sunmakla yükümlü olduğunu belirler…” hükümlerine, limited şirkete ilişkin olarak da aynı Kanunun 623 üncü maddesinin birinci fıkrasında “Şirketin yönetimi ve temsili şirket sözleşmesi ile düzenlenir. Şirketin sözleşmesi ile yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir. En azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir.” hükümlerine yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen hükümler çerçevesinde, anonim şirketin esas sözleşmesinde veya limited şirketin şirket sözleşmesinde şirketi idare ve temsil edecek kişiler arasında sayılmamak ve bu şirketlerin yönetimi ile denetiminde de görev almamak kaydıyla 657 sayılı Kanuna tabi Devlet memurunun anonim veya limited şirket ortağı olmasında yasal açıdan bir sakınca olmadığı değerlendirilmektedir.”

YASAKLANAN ŞİRKETLER

1- Kollektif Şirketler:

Devlet Memurları Kanunu’nun 28. maddesinde, memurların kollektif şirketlere ortak olamayacakları açıkça belirtilmiştir.

2- Komandit Şirketler:

Devlet Memurları Kanunu’nun 28. maddesi, memurların komandit şirketlere ortak olması konusunda ayrım yapmakta ve ‘‘komandite’’ ortak olmalarını yasaklamaktadır.

3- Adi Şirketler:

Adi şirketlerde, şirketin idaresi ve temsili, kural olarak bütün ortaklara aittir (Borçlar K. Md. 525, 533, 534). Bir ticari işletmeyi kısmen de olsa kendi adına işleten kimsenin ‘‘tacir’’ sayılması, memurların bu şirketlere ortak olmalarını imkansız kılmaktadır.

YASAKLANMAYAN ŞİRKETLER

1- Anonim Şirketler:

Yasalarımızda, Devlet memurlarının anonim şirketlere ortak olmalarını engelleyen bir hüküm yer almıyor.

                Örneğin Malatya da çalışmakta olan bir öğretmen anonim şirkete ortak olabilir. Ancak idare ve temsil edecek kişilerden sayılmayacak, yönetim ve denetimde görev almamak şartları ile mümkündür.

                Anonim şirket ortaklarının, şirketin idare ve temsili konusunda doğrudan yetkileri yoktur. Bu yetki, anasözleşme ya da genel kurul kararıyla atanan yönetim kuruluna aittir (TTK Md. 317).

                Tüm bu nedenlerle, devlet memurlarının anonim şirketlerde ‘‘kurucu ortak olmaları’’ ya da kurulu şirketlere ‘‘sonradan ortak olmaları’’ mümkündür.

                Danıştay’ın görüşü de bu yöndedir (Dn. 1. Dairesi, 19.06.1991 Tarih ve E.91/77, K.91/105).

2- Limited Şirketler:

                Memurlar, limited şirkete ‘‘kanuni temsilci’’ olmamak koşuluyla, kurucu ortak ya da kurulu şirkete sonradan ortak olabilirler.